 |
 |
สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทาน รางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น เรือนพ่อคง เรือนโคราช ม.ราชภัฏนครราชสีมา |
 |
| เรือนพ่อคง เรือนโคราช มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา อาคารที่ทรงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมมีอายุกว่า ๑๑๑ ปี สะท้อนความงดงามทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ไทโคราช ได้รับการอนุรักษ์ถูกต้องถามหลักวิชาการโดย ดร.ดุลย์พิชัย โกมลวานิชย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ภายใต้งบประมาณการร่วมใจกันบริจาคกว่า ๔ ล้านบาทของคณะศิษย์เก่าโรงเรียนฝึกหัดครู วิทยาลัยครู สถาบันราชภัฏ และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่นประจำปี ๒๕๖๑ ประเภทอาคารสถาบันและอาคารสาธารณะ โดยการพิจารณาของสมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ |
 |
| ทั้งนี้ คณะผู้แทนมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ประกอบด้วย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อดิศร เนาวนนท์ รักษาราชการแทนอธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา พร้อมด้วย ผศ.ทวี วัชระเกียรติศักดิ์ รองอธิการบดีฝ่ายยุทธศาสตร์และการวิจัย และผศ.ดร.ณัฐกิตติ์ อินทร์สวรรค์ ผู้อำนวยการสำนักศิลปะและวัฒนธรรม ได้เข้ารับพระราชทานรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประจำปี ๒๕๖๑ จากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ในวันที่ ๓๐ เมษายน ๒๕๖๒ เวลา ๐๙.๐๐ น. ณ อาคารชาแลนเจอร์ ๒ ศูนย์แสดงสินค้าและการประชุมอิมแพค เมืองทองธานี |
 |
| สำหรับประวัติของเรือนพ่อคงนั้น ถูกสร้างขึ้นเมื่อพุทธศักราช ๒๔๔๘ ณ หมู่บ้านตะคร้อ ตำบลเมืองคง อำเภอคง จังหวัดนครราชสีมา เพื่อเป็นบ้านพักอาศัยของครอบครัวพ่อคง และแม่พุ่ม โชตินอก (ธีระโชติ) ต่อเนื่อง กันมาถึง ๔ รุ่น พื้นฐานครอบครัวของพ่อคงมีความร่ำรวยเนื่องจากพ่อคงเป็นคนขยันมีความมุมานะ ในการถากถางดินป่ารกเพื่อสร้างผืนนาด้วยสองมือและแรงงานจากควาย เมื่อมีที่นามากบวกกับความขยัน ในแต่ละปีจึงทำนาได้ข้าวมาก นับได้ว่าเป็นเศรษฐีจากการทำนา เรือนหลังนี้จึงแสดงถึงจิตวิญญาณ และภูมิปัญญาในอดีตของชาวนาโคราชกว่าร้อยปีมาแล้ว ต่อมาในพุทธศักราช 2559 เรือนพ่อคงได้รับการรื้อถอน ขนย้าย และปรุงขึ้นใหม่ภายในพื้นที่มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา โดยคณะศิษย์เก่าโรงเรียนฝึกหัดครู วิทยาลัยครู สถาบันราชภัฏ และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา ที่ได้ร่วมกันบริจาคเพื่อจัดสร้างให้เป็นอนุสรณ์ที่แสดงถึงความกตัญญูต่อสถาบันการศึกษาและแผ่นดินเมืองโคราช มุ่งหวังให้เป็นแหล่งเรียนรู้วิถีชีวิต ศิลปวัฒนธรรม และประเพณีท้องถิ่น รวมถึงเป็นเรือนครูที่สามารถสะท้อนให้เห็นอัจฉริยภาพ และปัญญาสร้างสรรค์ของช่างท้องถิ่นโคราชได้อย่างชัดเจน |
 |
| เรือนพ่อคง เป็นเรือนไม้พื้นถิ่นยกใต้ถุนสูง ลักษณะเป็นเรือนจั่วแฝดที่มีเรือนนอน 2 หลังขนานกัน มีชานหรือโถงกั้นกลาง ซึ่งเป็นลักษณะที่โดดเด่นแตกต่างจากเรือนทั่วไป ทั้งนี้เรือนพ่อคงมีลักษณะผังเรือนและขนาดพื้นที่ใช้สอยใกล้เคียงกับเรือนสามจั่วทั่วไป แต่ด้วยความชาญฉลาดประกอบกับความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ของช่างจึงลดจำนวนจั่วลงจากสามจั่วเป็นจั่วแฝดที่มีขนาดเท่ากัน แต่ยังคงรักษารูปแบบผังพื้นเรือนไว้ให้ใกล้เคียงแบบเดิม คือมีระดับโดยขยายขนาดหลังคาจั่วแฝด ให้ครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมด แล้วกำหนดให้มีรางน้ำเพียงจุดเดียวบริเวณแนวกลางของโถง เพื่อบังคับทิศทางการไหลของน้ำฝนไปยังภาชนะรองรับสำหรับใช้อุปโภคบริโภคในฤดูแล้ง |
 |
 |
| เรือนพ่อคงได้รับการอนุรักษ์ตามหลักวิชาการ ด้วยการเก็บสำรวจข้อมูลเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาขนาดขององค์ประกอบต่างๆ และรายละเอียดที่เกี่ยวข้องทั้งหมด ก่อนจะเข้าสู่ขั้นตอนของการซื้อ ขนย้ายและปรุงขึ้นใหม่ตามตำแหน่งองค์ประกอบเดิมทั้งหมดได้ ส่วนที่ชำรุดและขาดหายจะทำขึ้นใหม่และเติมให้ครบทุกส่วน ทำให้เรือนพ่อคงกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นของชาวโคราช ในรูปแบบพิพิธภัณฑ์กลางแจ้งที่เปิดกว้างสำหรับบุคคลทั่วไปได้เข้ามาศึกษาหาความรู้ หรือพักผ่อนได้ตามอัธยาศัย และที่สำคัญที่สุดคือ การมีบทบาทในการสร้างความตระหนักรู้ถึงคุณค่าความสำคัญของภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ และอัตลักษณ์ของคนโคราช ซึ่งจะมาสู่การอนุรักษ์เรือนโคราชหลังอื่นๆ ต่อไปในอนาคต |
 |
 |
 |
 เรือนโคราช มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา |
เรือนโคราช มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา จัดสร้างโดยการบริจาคและดำเนินการทุกขั้นตอนโดย คณะศิษย์เก่า โรงเรียนฝึกหัดครู วิทยาลัยครู สถาบันราชภัฏ และมหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา เมื่อ ปี พ.ศ. 2559
|
อาคาร 10 ชั้น 2 สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา